Bu istiqamətdə, ümumiyyətlə, riyaziyyat, həndəsə və buna bənzər elm sahələri ilə yoğrulmuş əl bacarıqlarını inkişaf etdirən yaddaş kartlarını, tapmacaları və oyuncaqları seçim edə bilərsiniz. Yəni övladınızın inkişafına töhfə verən yeganə oyuncaq növləri bunlardır? Oyuncaqlara gəldikdə isə ilk ağla gələn körpələrin uşaq inkişafında payı yoxdurmu? Əslində bu kuklaların övladınız üçün nə qədər əhəmiyyətli olduğunu yazımızda görəcəksiniz.

Yəqin ki, kuklaların yalnız "əyləncə" üçün olduğunu və övladınıza fayda verməyəcəyini düşünürsünüz. Ancaq bu körpələrin uşağınızın sosial inkişafı üçün ən faydalı oyuncaqlardan biri olduğunu bilirdinizmi? Bunu biz yox, illərdir kukla markası, hər kəsin tanıdığı "Barbie” markası və bu mövzuda birlikdə işlədikləri Cardiff Universitetinin nevrologiya mütəxəssisləri bildirirlər!

"Barbie” markası, əlbəttə ki, kuklaların uşaqların inkişafı üçün faydalı olduğunu bilirdi, lakin bunu nevroloji cəhətdən sübut etmək istəyirdi. Bu səbəbdən Cardiff Universiteti mütəxəssisləri Dr. Sarah Gerson və eyni universitetin İnsan İnkişafı Elm Mərkəzinin bir nevroloq alimləri komandası kuklaların uşaqlar üçün faydalarını elmi şəkildə göstərmək üçün əməkdaşlıq etdilər. Əminik ki, bu tədqiqatın nəticələri ilə kuklalara baxış bucağınızı dəyişəcəkdir.

Dr. Sarah Gerson tərəfindən aparılan araşdırmanın məqsədi kuklalarla oynayarkən uşaqların beynində nələrin baş verdiyini və bu oyuncaqların uşaqların beynində inkişaf nöqtələrini ortaya qoymaq idi. Bu məqsədlə 4-8 yaş arasındakı 42 uşaqdan ibarət bir qrup, 20 oğlan və 22 qız, araşdırma mərkəzində toplandı. Bu qrup nəzərdən keçirmə müddətinin yarısında Barbie kuklaları ilə, digər yarısında tabletlərlə oynamağı planlaşdırırdı. Seçilmiş Barbie kuklaları arasında peşəkar qrupların oyuncaqları və ev, təcili yardım və at kimi müxtəlif aksessuarlar var. Tabletdəki oyunlar nəticələrin ardıcıl irəliləməsi baxımından, kukla ilə oynamağa bənzər qaydalar və hədəflər olmadan yaradıcılığa əsaslanan oyunlardan seçilmişdir. Sonra uşaqların beyin fəaliyyəti müşahidə olunmağa başladı.

Bu oyun zamanı uşaqlardan toplanan məlumatlar araşdırıldıqda beynin sosial bacarıqlarla, xüsusən empatiya ilə əlaqəli bölgəsi olan Posterior Superior Temporal Sulcus (pSTS), uşaqların körpələrlə tək oynadığı zaman da aktivləşdirildiyi məlum oldu. Ancaq tabletlərlə oynadıqları müddətdə pSTS çox az ifraz olundu. Bundan əlavə, bu məlumatlar oğlan və qızların hər birində demək olar ki, eyni idi. Yaxşı bu nə deməkdir? Dərhal izah edək:

• pSTS beyində empatiyanın inkişafına təkan verir. Yəni Barbie kuklalarına gəldikdə, bunu deyə bilərik. Uşaqlar bu oyuncaqları dostları, ailələri və ya tanıdıqları hər kəslə tanıyır və qurduqları oyunda bu personajlara olan real reaksiyalarını gücləndirirlər.

• pSTS yenidən sosial inkişaf qabiliyyətini aktivləşdirir. Təsəvvür etmək üçün bir nümunə verək. Mətbəx aksesuarı olan Barbie dəstində uşağınızla oynayırsınız. Ona kömək edərək və düzgün cümlələrdən istifadə edərək bu oyunu oynamaq uşağınızın insan münasibətlərində yumşaq olmasına kömək edə bilər.Uşağınızın bir "Barbie” oyun dəstində bir bala ilə oynadığını düşünün. Bu oyunda ona yemək verir və onun qayğısına qalır. Buna görə də bu dəstlər və uydurmalarla oynayaraq, real həyatlardakı münasibətlərini gücləndirirlər.

• Testin ən təəccüblü nəticəsi beynin empatiyası və sosial bacarıqlarının uşaqların tək oynadığı zaman da aktiv olmasıdır. Başqa sözlə, təkcə bu oyuncaqlar ilə oynayarkən uşağın ətrafı ilə necə ünsiyyət quracağını formalaşdırır.

Barbie bu tədqiqatın nəticələrini birləşdirmək üçün 22 ölkədə 15.000 valideyn arasında qlobal müstəqil bir sorğu da keçirdi. Bu sorğunun nəticələri Barbinin də bildiyi bir həqiqəti ortaya qoydu; Valideynlərin 91% -i övladlarının empatiya bacarıqlarını inkişaf etdirmələrini istəyirdilər, ancaq yalnız 26% -i kuklaların bu tələbi yerinə yetirdiyini bilirdilər.

Bu araşdırmalardan sonra kuklalar haqqında nəticələri ümumiləşdirsək,aşağıdakı qənaətləri almış olarıq:

· Uşaqların empatiyasını yaxşılaşdırır. Bu məsələ vacibdir, çünki erkən uşaqlıqdan empatiya ilə böyüyən uşaqlar gələcək emosional, akademik və sosial uğurlarını təyin edə bilərlər.

· Sosial ünsiyyət güclərini artırır.

· Onların anlayışlı və mərhəmətli olmalarına kömək edir.

· Sonsuz hekayə redaktəsi və heç bir məhdudiyyət olmadığı üçün yaradıcılıqlarını yaxşılaşdırır.

· Oyun idarəetməsində liderlik bacarıqlarının inkişafına təkan verir.

· Fərqli oyun dəstləri sayəsində peşəkar qrupları, sosial vəzifələri, uşaq baxımı, yemək bişirmək, araşdırma, heyvan sevgisi, yaxşı insan olmaq və daha çoxunu aşılayır.

Empatiya və sosial bacarıqlara müsbət təsirləri sayəsində məktəblərdə zorakılığın azaldılmasına kömək edə bilər.

Evdə daha çox vaxt keçirdiyimiz və sosiallaşma baxımından daha məhdud olduğumuz günlərdə, uşağının sosial inkişafı üçün narahat olduğunu düşünürük. Yuxarıda göstərilən vəziyyətləri nəzərə alaraq, kuklaların köməyi ilə bu inkişafa davam edə bilərsiniz. Kuklalarla oynamağa daha çox vaxt ayırın ki, övladınız bu müddətdə insan münasibətlərini inkişaf etdirərək əylənsin, və öyrənsin!