. Musiqi fənni üzrə ümumi təlim nəticələri

•mahnı oxumaq qaydalarından istifadə edir, mahnıların mətnlərini məzmununa görə səhnələşdirir;

•musiqi alətlərinin səslənməsinə, musiqi əsərlərinin xarakterinə görə fərqləndirir və onlara münasibət bildirir;

•musiqini emosional qavramasını,onun xarakterinə uyğun ritmik hərəkətlər etməklə nümayiş etdirir;

•musiqi notlarını adlandırır və oxuyur, onları sadə musiqi alətlərində ifa edir.

 2. Məzmun xətləri üzrə ümumi təlim nəticələri

 İbtidai  təhsil səviyyəsində məzmun xətləri üzrə  təlim nəticələri

Musiqi aləmi

Şagird:

•notlar, major və minor qammaları, Azərbaycan ladlarını, musiqi quruluşlarını, musiqi janrlarını, intervalları, üçsəsliləri, musiqi ifadə vasitələrini, ton və yarım tonları, alterasiya işarələrini, onlar arasında fərq və əlaqələri izah edir;

•dinlədiyi və ifa etdiyi musiqi əsərlərinin müəlliflərini tanıyır, onlar haqqında təq¬di¬mat¬lar edir;

•dinlədiyi Azərbaycan musiqi folklor nümunələrinə, muğamlara, aşıq havalarına müna¬si¬bət bildirir, onların xarakterik xüsusiyyətlərini şərh edir, muğamları tərkib hissələrinə ayırır;

•Azərbaycan milli musiqi alətlərini, simfonik və nəfəs alətlərini tanıyır, onları tembrinə görə fərqləndirir;

•Azərbaycan və dünya musiqi mədəniyyətinin görkəmli nümayəndələrini, məşhur mu¬siqi kollektivlərini tanıyır və onlar haqqında sadə təqdimatlar edir.

 Emosional dəyərləndirmə

Şagird:

•musiqi əsərlərini hissi-emosional cəhətdən dərk etdiyini nümayiş etdirir, bunlarda ifa¬də olunan hissləri öz hərəkətlərində büruzə verir;

•müxtəlif xarakterli hissləri (şən, qəmli, həyəcanlı) bir-birindən fərqləndirir və təəs¬sü¬ra¬tını şifahi və yazılı ifadə edir;

•musiqinin xarakterini və emosional məzmununu öz hərəkətlərində nümayiş etdirir;

•musiqi ifadə vasitələrilə melodiyanın xarakterini təyin edir.

 Musiqi fəaliyyəti

Şagird:

•fərdi qaydada, qrup və kollektiv tərkibində notla və notsuz mahnı oxuyur, müəyyən olunmuş vokal-oxu qaydalarına riayət edir, müəllimin dirijorluq jestlərinə əməl edir, habelə  özü dirijorluq bacarığı nümayiş etdirir;

•sadə uşaq musiqi alətlərində notla və eşitmə vasitəsilə melodiyalar çalır, mahnı melo¬diyalarına ritm tutur;

•verilmiş mətnlərin məzmununa uyğun melodiyalar seçir, yarımçıq melodiyaları axıra çatdırır;

•öyrənilmiş mahnıları müxtəlif variantlarda ifa etməklə improvizə bacarıqları nümayiş etdirir;

•birsəsli melodiyalara ikinci, ikisəsli melodiyalara üçüncü səsi qoşur;

•musiqi səslərini təbiətdəki səslərlə müqayisə edir, onlar arasında olan uyğunluğu şərh edir.

 3. Siniflər üzrə təlim nəticələri və məzmun standartları

 I sinif

 I sinfin sonunda şagird:

•ifa etdiyi və dinlədiyi uşaq mahnılarının müəlliflərini tanıyır;

•əsas musiqi janrları (mahnı, rəqs, marş) və musiqi ifadə vasitələri (temp, ritm) haqda təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir;

•dinlədiyi musiqi əsərlərində ifadə olunan əhvali-ruhiyyəni sadə formada şərh edir, melodiyaların ritm və tempinə uyğun hərəkətlər nümayiş etdirir;

•xor tərkibində birsəsli (unison) oxuyur;

•sadə uşaq musiqi alətlərində kiçik melodiya parçalarını notla çalır və oxuyur;

•mahnı oxumaq qaydalarını bilir, sadə ölçülü dirijorluq jestlərinə əməl edir.

 Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar

1. Musiqi aləmi

Şagird:

1.1. İfa etdiyi və dinlədiyi uşaq mahnılarının müəlliflərini tanıyır.

1.1.1.Mahnı müəlliflərinin adlarını sadalayır.

1.1.2.Dinlədiyi mahnının müəllifini müəyyənləşdirir.

1.1.3.Mahnı müəlliflərini onların şəkillərindən tanıyır.

1.2.Əsas musiqi janrları (mahnı, rəqs, marş) və musiqi ifadə vasitələri (temp, ritm) haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir.

1.2.1.Əsas musiqi janrları və musiqi ifadə vasitələrini sadalayır.

1.2.2.Xarakterik cəhətlərinə görə əsas musiqi janrlarını fərqləndirir.

1.2.3.Mahnıların giriş, bənd, nəqarət hissələrini fərqləndirir.

 2.Emosional dəyərləndirmə

Şagird:

2.1. Dinlədiyi musiqi əsərlərində ifadə olunan əhvali-ruhiyyəni sadə formada şərh edir, melodiyaların ritm və tempinə uyğun hərəkətlər nümayiş etdirir.

2.1.1. Mahnının xarakterini (şən, qəmli) müəyyənləşdirir.

2.1.2. Mahnının emosional məzmununu ifa prosesində büruzə verir.

2.1.3. Musiqinin dəyişən tempinə və ritminə uyğun hərəkətlər edir.

 3. Musiqi fəaliyyəti

Şagird:

3.1. Xor tərkibində birsəsli (unison) oxuyur.

3.1.1. Öyrənmək məqsədilə müəllimin oxuduğu nümunələri təkrar edir.

3.1.2. İfa etdiyi melodiyalara sadə vasitələrlə ritm tutur.

3.1.3. Xor daxilində kollektiv ifa qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.

3.2. Sadə uşaq musiqi alətlərində tanış olduğu mahnılardan kiçik melodiya parçalarını  çalır və oxuyur.

3.2.1.Oktava daxilində ayrı-ayrı notları çalır.

3.2.2. Qammanın I və V səslərindən istifadə etməklə öz ifasına müşayiət yaradır.

3.2.3. Bir oktava daxilində səsləri yuxarı və aşağı olaraq oxuyur.

3.3.Mahnı oxumaq qaydalarını bilir, sadə ölçülü dirijorluq jestlərinə əməl edir.

3.3.1.Düzgün mahnını oxumaq qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.

3.3.2. Səsi imkanlarından düzgün istifadə edir.

3.3.3. Öz ifasını 2/4 sadə ölçülü diricorluq hərəkətləri ilə göstərə bilir.

 

 II  sinif

 II sinfin sonunda şagird:

•ifa etdiyi və dinlədiyi musiqi əsərlərini tanıdığını nümayış etdirir;

•əsas musiqi janrları, musiqi ifadə vasitələri və musiqi əsərlərinin quruluşu haqda təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir;

•dinlədiyi musiqi əsərlərində ifadə olunan məzmunu başa düşdüyünü nümayiş etdirir;

•xor tərkibində ifa bacarıqları nümayiş etdirir;

•sadə uşaq musiqi alətlərində ifa bacarıqları nümayiş etdirir;

•mahnı ifaçılığı qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.

 

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar

1.Musiqi aləmi

Şagird:

1.1. İfa etdiyi və dinlədiyi musiqi əsərlərini tanıdığını nümayiş etdirir.

1.1.1. Dinlədiyi və ifa etdiyi əsərlərin bəstəkarları haqqında qısa məlumat verir.

1.1.2. Dinlədiyi musiqi əsərinin müəllifini tanıyır.

1.1.3. Uşaq  mahnıları haqqında qısa məlumat verir.

1.2. Əsas musiqi janrları, musiqi ifadə vasitələri və musiqi əsərlərinin sadə quruluşu haqda təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir.

1.2.1. Dinlədiyi musiqi əsərləri içərisində mahnı, rəqs, marş janrlarını müəyyən edir.

1.2.2. Müxtəlif carnlı musiqi əsərlərində sadə ifadə vasitələrini (ölçü, ritm, temp) müəyyən edir.

1.2.3. Dinlədiyi musiqi əsərlərinin quruluşunu (1, 2, 3 hissəli) müəyyənləşdirir.

 2.Emosional dəyərləndirmə

Şagird:

2.1. Dinlədiyi musiqi əsərində ifadə olunan məzmunu qavradığını nümayiş etdirir.

2.1.1. Musiqi əsərinin müxtəlif məzmunlu emosional xarakterini izah edir.

2.1.2. İfa etdiyi mahnıların melodiyalarına sadə vasitələrlə (ayaq tappıltısı, əl çalmaq, çırtma) ritm tutur.

2.1.3. Verilmiş musiqi nümunələrinin xarakterinə uyğun ifadə edir.

 3. Musiqi fəaliyyəti

Şagird:

3.1. Xor tərkibində ifa bacarıqları nümayiş etdirir.

3.1.1. Müəllimin göstərişlə mahnıları melodiyasını sözlərilə və notlarla oxuyur.

3.1.2. Xor tərkibində 2 səsli (kanon) oxuyur.

3.2. Sadə uşaq musiqi alətlərində ifa bacarıqları nümayiş etdirir.

3.2.1. Oktavadakı 8 səsi 2 hissəyə ayıraraq (4 və 4) uşaq musiqi alətlərində ardıcıl olaraq notla və notsuz çalır.

3.2.2. Uşaq zərb alətləri vasitəsilə müxtəlif musiqi kompozisiya¬larını müşayiət edir.

3.2.3. Uşaq musiqi alətində 4-8 xanəli sadə melodiyaları ansambl (qrup şəklində) şəklində notla və notsuz ifa edir.

3.3. Mahnı ifaçılığı qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.

3.3.1. Mahnının ladının (major və minor) dinamik nüanslarla (mp, mf) düzgün səslənməsinə riayət edir.

3.3.2. Mahnını ritminə və tempinə uyğun oxuyur.

3.3.3. Öz ifasını 2/4, 3/4 sadə ölçülü dirijorluq hərəkətləri ilə göstərə bilir.

 III  sinif

 III sinfin sonunda şagird:

•ifa etdiyi və dinlədiyi musiqi əsərlərini tanıdığını nümayiş etdirir;

•əsas musiqi janrları, musiqi ifadə vasitələri və musiqi əsərlərinin quruluşu haqda təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir;

•dinlədiyi musiqi əsərlərinin emosional cəhətdən dəyərləndirdiyini nümayiş etdirir;

•xor tərkibində ifa bacarıqları nümayiş etdirir;

•sadə uşaq musiqi alətlərində ifa bacarıqları nümayiş etdirir;

•mahnı ifaçılığı qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir və sadə melodiyaların yaradılmasında iştirak edir.

 Məzmun xətləri üzrə əsas və alt standartlar

1. Musiqi aləmi

Şagird:

1.1. İfa etdiyi və dinlədiyi musiqi əsərlərini tanıdığını nümayiş etdirir.

1.1.1. Mahnı yazan bəstəkarlar haqqında sadə təqdimatlar edir.

1.1.2. Öyrəndikləri əsərlər vasitəsilə bəstəkarları fərqləndirir.

1.1.3. Uşaq mahnıları haqqında kiçik təqdimatlar edir.

1.2. Əsas musiqi janrları, musiqi ifadə vasitələri və musiqi əsərlərinin quruluşu haqda təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir.

1.2.1. Musiqi canrları (mahnı, rəqs, marş, rondo, variasiya) ilə əlaqədar kiçik təqdimatlar edir.

1.2.2.Tembrə görə Azərbaycan və Avropa musiqi alətləri (tar-gitara, kamança-skpirka, tütək-fleyta, kanon, çəng-arfa) arasında oxşarlığı müəyyən edir.

1.2.3.İnstrumental musiqi əsərlərinin quruluşları (1, 2, 3 hissəli, rondo, variasiya) haqqında kiçik təqdimatlar edir.

 2.Emosional dəyərləndirmə

Şagird:

2.1. Dinlədiyi musiqi əsərlərini emosional cəhətdən dəyərləndirə bildiyini nümayiş etdirir.

2.1.1.Müxtəlif musiqi əsərlərinin emosional xarakteri barədə kiçik təqdimatlar edir.

2.1.2. Musiqi alətlərinin tembrlərinin təbiətdəki səslərə uyğunluğunu müəyyən edir (Tütək-bülbül, kontrab-sayı, kanon-suyun şırıltısı).

 3. Musiqi fəaliyyəti

Şagird:

3.1. Xor tərkibində ifa bacarıqları nümayiş etdirir.

3.1.1. Mahnıları 2 səsli ifa edir.

3.1.2.Öz ifasını sadə formada ritmik müşayiət edir.

3.2. Sadə uşaq musiqi alətlərində ifa bacarıqları nümayiş etdirir.

3.2.1. İfa prosesində melodiyaları ritmik müşayiət edir.

3.2.2. Birinci oktava daxilində müxtəlif intervalları (prima, sekunda, tersiya) uşaq musiqi alətlərində çalır.

3.2.3. 1 oktava daxilində melodiyanı müxtəlif tempdə çalır.

3.3. Mahnı ifaçılığı qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir və sadə melodiyaların yaradılmasında iştirak edir.

3.3.1. Müxtəlif ladları (major, minor) fərqləndirərək ifa edir (oxuyur).

3.3.2. Verilən ritmə uyğun melodiyanı   tanıyır.

3.3.3. Öz ifasını 2/4, 3/4, 4/4  sadə ölçülü dirijorluq hərəkətləri ilə göstərə bilir.

 IV   sinif

 IV sinfin sonunda şagird:

•xalq musiqisi və professional musiqi haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir;

•musiqi alətləri və musiqi kollektivləri haqqında biliklərə malik olduğunu nümayiş etdirir;

•dinlədiyi musiqi əsərlərini emosional cəhətdən dəyərləndiyini nümayiş etdirir;

•xor tərkibində ifa bacarıqları nümayiş etdirir;

•sadə uşaq musiqi alətlərində ifa bacarıqları nümayiş etdirir;

•mahnı ifaçılığı qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir və sadə melodiyaların yaradılmasında iştirak edir. 

 Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar

1.Musiqi  aləmi

Şagird:

1.1. Xalq musiqisi və professional musiqi haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir.

1.1.1. Professional və xalq musiqisi nümunələrini fərqləndirir.

1.1.2. Bəstəkar və xalq melodiyalarında tanıdığı intervalları müəyyən edir.

1.1.3. Azərbaycan və digər xalqların musiqi nümunələri arasında oxşar cəhətləri müəyyənləşdirir (Yallı-Yalla, Qaytağı-Ləzginka).

1.2.  Musiqi alətləri və musiqi kollektivləri haqqında biliklərə malik olduğunu nümayiş etdirir.

1.2.1. Musiqi alətlərini və musiqi kollektivlərini (xor, rəqs, trio, ansabl) sadalayır.

1.2.2. Milli və Avropa musiqi kollektivlərini fərqləndirir.

1.2.3. Musiqi alətləri və musiqi kollektivləri haqqında təqdimatlar edir.

 2. Emosional dəyərləndirmə

Şagird:

2.1. Dinlədiyi musiqi əsərlərini emosional cəhətdən dəyərləndirə bildiyini nümayiş etdirir.

2.1.1. Mahnının melodiyası ilə mətnin uyğunluğunu aydınlaşdırır.

2.1.2. Musiqi əsərlərinin emosional məzmununa və xarakterinə uyğun bədii və təsviri sənət nümunələrini müəyyən edir.

 3. Musiqi fəaliyyəti

Şagird:

3.1. Xor tərkibində ifa bacarıqları nümayiş etdirir.

3.1.1. "Mahnı-marş”, "Mahnı-rəqs” tipli musiqi nümunələrinin 2 səsli ifasında iştirak edir.

3.1.2. Xor daxilində kollektiv ifa qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir

3.2. Sadə uşaq musiqi alətlərində ifa bacarıqları nümayiş etdirir.

3.2.1. 2 və 3 hissəli və rondo quruluşlu mahnıları temp, ritm dəyişikliyinə uyğun müşayiət edir.

3.2.2. Mahnılardan bir parçanı p və f nüansları ilə ardıjıl olaraq ifa edir (oxuyur).

3.3. Mahnı ifaçılığı qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir və sadə melodiyaların yaradılmasında iştirak edir.

3.3.1. Ladlarına (major və minoir) uyğun olaraq mahnıları 2 səsli ifa edir.

3.3.2.Verilən melodik parçanı müxtəlif xarakterdə ifa edir. 

3.3.3. Verilmiş musiqi parçalarında  2/4, 3/4, 4/4 ölçüəri müəyyən edir.