Həyatımız boyu ən çox ehtiyacımız olan güvən duyğusu, qucağa alma, nəvazişini duymaq və əsas ehtiyaclarının ödənməsi formalaşdırılır. Bir körpə nə qədər çox qucaqda tutulursa, nə qədər çox dəri təması varsa o qədər təhlükəsizlikdə hiss edir özünü. Müxtəlif xəbərdarlıqların dövrəyə girməsi, xəbərdaredici çoxluğu uşağın zehni inkişaf prosesini inanılmaz səviyyədə təsir göstərir. Müxtəlif xəbərdarlıqlar almayan uşaqların zehni inkişaf prosesləri mənfi təsirlənir. Bir körpə nə qədər çox fərqli insan tərəfindən sevilərsə, toxunularsa, o qədər sürətli inkişaf edir.  Qısaca ifadə etmək lazım gələrsə, sevgi və maraq nə qədər çoxdursa körpə o qədər sağlam olar.

Dərhal yazım. Əvvəlcə uşaq dünyaya gəldiyi andan etibarən onunla vaxt keçirmək fikrini beynimizə qoymalıyıq. "Xoş gəldin körpə" gülləri almaq əvəzinə "xoş gəldin körpə davranışları" nümayiş etdirməliyik. Yəni onu qucağımızda tutmalı, bağrımıza basmalı, dünyamıza iştirak etdiyi sərvətləri iliklərimizə qədər hiss edib ona əks etdirməliyik. Böyümə dövrü xüsusiyyətlərinə görə oyunlar oynamalıyıq. Danışmağa başlayanda və ya hərəkətə gəlib bizə davranışları, körpəsi həyəcanları bir şeylər izah etməyə çalışdıqda onların ruh yüksəkliyinə birgə olmalıyıq. 5 aylıq bir körpənin bizi görəndə keçirdiyi sevinc davranışlarının oxşarını biz də ona etməliyik. Jestləri mimikaları istifadə edərək onun hərəkətlərinə laqeyd qalmırıq etdirən sevimli şirim danışmalı davranışlar nümayiş etdirməliyik.

 Uşaqlarla müxtəlif səs tonları danışmalıyıq. Bəzən sevimli, bəzən səmimi, bəzən özümüz kimi bəzən qəribə səs çıxışları ilə ünsiyyət qurmalıyıq. Gözlərinin içinə baxaraq xoş sözlər deməliyik. Üzdəki hər əzələ hərəkətini gördüklərini nəzərə alaraq, mimikalarla ona müxtəlif xəbərdarlıq edənlər hədiyyə etməliyik.

 Oxuduğunuz bu yazını yazarkən 3,5 yaşlı qardaşım yanıma gəldi: "Mittap qapı açıq, ya qardaşım ağlasa başın qarışır, deysini keçir". Dedi və iri gözlərini açıb şirin şirin "qapı kapatıyım da rahat iş oldumu"? Deyə əlavə etdi. Ümumiyyətlə, davranışından anladığım tək mesaj "Gəl məni ye və ya bir az mıncıkla mənə vaxt ayır" duruşu. Dərhal yazını buraxdım dalınca qaçdım. Bir az mıncıkladım, öpdüm, qıdıqlayırdım və: "Ohhhhh mən benzini aldım. Kiçik qardaşımın yanaqlarından öpdüm. Artıq kimsə məni narahat etməz, yazı dərhal bitirirəm". Dedim. Mesajı doğru anladığımı təsdiq edən cümləni dedi və getdi: "Mən onsuz da səni gözləyirəm. Bax içəri oyuncaqlarımı hazırladım. Dərhal yaz gəl oldumu"? Bayılıram mən bu uşaq millətinə. O qədər şirin, o qədər gözəllər ki. Yeddi ərli İmamımız kimi hər kəsin anlayacağı dildə davranış göstərirlər. Yetər ki, biz onların davranışlarını oxumağı bilək.

  Demək ki uşağa sevgi və qayğı göstərmək şərtdir. Sözə gəlincə hamımız sevirik amma göstərməyi bilmirik.  Sevgi və maraq necə olarmış düz bir sözlə, xatırladaq, yoxsa? Vaxt ayıraraq. Onunla oyun oynayaraq. Birlikdə onun sevəcəyi bir şeylər edib. Söhbət edilib. Amma onların anladığı növdən kefli bebek/yetişkin söhbətləri, nəsihət edən söhbətlər deyil. Söylədiklərini qulaq asaraq. Demədiklərini belə hiss edərək və arxasından qaçıb mıncıkla-yaraq. Digər bütün işlərimizdən daha dəyərli olduğu hissini verərək. Evin altını üstünə gətirəndə, dağıtdı deyə bağırmaq əvəzinə, əslində, yaxşı bir tamaşa üçün təşkil etdiyinin fərqində olaraq. Oyun işimiz bitəndə məsuliyyət şüurunu əldə etsin deyə, birlikdə tullantı toplama seansları edərək.

 Heç çətin deyil heç, hətta dünyanın ən kefli işi uşaqlara sevgi və qayğı göstərmək. Göstərə, yol-üsul bilməyənlər üçün bir neçə fərdi dəstəklə işlərin yoluna girməsini təmin etmək mümkün.  Uşaqlarla yaxşı vaxt keçirən hər kəs bilir: Uşağı oynadarkən adam əslində özü stress atır. Uşağı xoşbəxt olsun deyə, onunla məşğul olarkən əslində özü dünyanın ən xoşbəxt adamı olur. İnanılır kimi deyil, ancaq uşaqla məşğul olmaq, yer üzündə cənnəti tapmaq kimidir.  Hər kəsə övladları vaxt keçirib, yer üzündəki cənnətini tapa gözəl günlər diləyərək, öz cənnətimə yelkən açmaq vaxtının gəldiyini anlayıram. Çünki dözə bitdi, şirin sifətli telli saçları qapının kənarından məni izləyir.

  Qardaşımın bu halı, əslində bir monitorinq vəziyyəti deyil. "Bitmədi mi deyərsən? Gəl gedək, səbrim tükənməyə başladı, oyun oynayaq artıq"! Demə davranışı!

dushunce.az